Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçeklesevinçli bir düzen bileğildir. Hukuk, cemiyet içinde insanoğluın sahiden kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak midein vardır. Türe değeri nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene eklemek, maşeri yaşamın gerçekleşmesini sahip olmak icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin alınsına kabul edilmesi ve uyulması müstelzim, nasıl essah kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle cemiyet içinde insanoğluın hâl ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her bugün mümkündür. “İşte ahbaplık, benibeşer davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir yöntem, bir bütündür.” İnsan-benibeşer, benibeşer-huy ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru midein evrensel ilkelerle güvence şeşna hileınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi midein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birbir hayli görüş ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, cemiyet sözleşmesi, huy ve insanoğlu olarak tamlayan inançlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini sahip olmak için konulan ve halk gücüyle desteklenen kaide, pay ve seçimın kâffesidür. Daha geniş bir tanımıyla ahbaplık, adalete yönelmiş maşeri evetşfakat düzenidir. Hukuk Sözcük Medlulı Hukuk kelimesi Arapça “pay” kökünden gelir ve pay kelimesinin çoğmehabetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “pay” kelimesinin çoğmehabetli “ilenme’kak”tır. Türk Anahtar Kurumu’na bakılırsa ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” fehvaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk fehvaında da kullanılır. Yöntem Medlulı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu midein hala doyurucu bir tanım gestaltlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok kabul edilen tanımı ise: “Mukannen bir zamanda mukannen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) bağlamlanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak ahbaplık, kendi içinde anayasa olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri laf yer kısmına Özel Hukuk, eşhas ile devlet veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Umum Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun mebdelıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik devlet aracılığıyla güvenceye hileınmış ve cebri yapmış oldurımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları benibeşer davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun kadir kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde bir nitelikteki tamam durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk yerında yapmış oldurım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek midein kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı fakatçlayan yapmış oldurımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları mâni olmak midein kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve mangır cezaları; esas hukukunda siyasetten men, parti kapatma; algı hukukunda algı ve gizliceçılık cezaları kabilinden değişik ahbaplık dallarında değişik yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ait çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya siyasal inançleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan ahbaplık, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşeri bir evetşfakat düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulamalı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşeri yaşamı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve emniyet içinde bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Sosyal İhtiyaçların Kontralanması) Hukukun uygulamalı amacını, maşeri gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet içinde canlı insanoğluın, birbirleri ile düşünmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun gestaltsından meydana gelen ihtiyaçlarını alınlamaya çhileışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek ahbaplık düzeni yaşamın anayasa gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun katıksız gestaltsına ve bundan müterakki gelen ihtiyaçlarına amelî yetişmek zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, iktisadi gerçeklere bile sınırlıdır; iktisadi ihtiyaçlara uymalı ve onları alınlamalıdır. 3. Türe Hukuk bu fonksiyonu ile mukannen bir organize şeşna aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir müsavat düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak reel kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız tanımıyla hak, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yetişmek üzere dü değişik anlamda kullanılır. Türe aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet fehvaında ferdî bir özelliği deyimler. şahsiyet her bugün haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni yağdırmak yolunda baki ve bileğhizmetmez bir çaba gösterir. İşte bu hâl ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ait oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak fehvaı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği takanak biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık yerında hukuki kadir olarak kavil konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Sosyete mideindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini mideermiş kurallar tamamü olarak ahbaplık, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve değerlendirmek yerinde bulunduğuna bakılırsa, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak fehvaı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün ahbaplık sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir kadir niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini mideerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; icap mevcut düzeni müdafaa etmek, gerekse onu bileğhizmettirmeyi meşrulaştırmak midein her bugün adalete mebdevurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta alınmıza kurulu ahbaplık düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim ahbaplık fehvaında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut ahbaplık düzenlerinin namına amelî olup olmadığı açısından bir kadir ve istimara ölçüsü olur. Gine bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve negatif alınlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon denge içinde olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Olağan olarak bütün ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri evetşfakat uyacak, hem bile bu maşeri yaşamın amerikan barış içinde sürebilmesi midein bir düzen görünümünü esenlamaya çhileışacaktır.